Ibren Feijen, NEC: "Waterstof is geen doel op zich, het is een middel om te verduurzamen"

Ibren Feijen, projectmanager bij de New Energy Coalition (NEC), deed onderzoek naar de mogelijkheden van waterstof in de verduurzaming van de bloembollensector. Het onderzoek werd uitgevoerd als afstudeeropdracht voor de master Sustainable Energy System Management aan de Hanzehogeschool Groningen.

Bij de New Energy Coalition houdt Feijen zich bezig met het versnellen van de energietransitie. Veel vraagstukken en dilemma’s die daarbij van toepassing zijn, gelden ook voor de landbouwsector en –in dit geval - bloembollenbedrijven. Als voorbeeld noemt hij het probleem van de netcongestie, ofwel de krapte op het elektriciteitsnet.

“Ons elektriciteitsnetwerk is niet toereikend voor het huidige gebruik. Duurzaam opgewekte stroom kan niet worden gedistribueerd. Dat vormt meteen een obstakel voor de landbouwsector om duurzaam te gaan produceren: de opgewekte stroom kan het netwerk niet op. Op die manier is het lastig om je verdienmodel rond te krijgen.”

Lokaal opwekken van waterstof

Een andere vertragende factor voor de energietransitie zijn de kosten. “Het lokaal opwekken van waterstof biedt grote mogelijkheden voor de landbouwsector,” weet Feijen. “Alleen zijn de kosten in veel gevallen hoger dan het gebruik van diesel.” Maar ook als waterstof prijstechnisch de concurrentie met diesel aan zou kunnen gaan, dan nog ligt er een drempel voor de agrariër vanwege de kosten voor de benodigde waterstofinfrastructuur.

Omdat er nog geen bestaande waterstofketen is, ben je genoodzaakt om individuele oplossingen te zoeken. Dat is best kostbaar.

In zijn onderzoek heeft Feijen alleen gekeken naar waterstof als vervanging van andere energiebronnen. “Maar om verder te komen zou je eigenlijk verder moeten kijken. Denk aan investeringen in warmte- en koudeopslag. Dat kan voor veel agrariërs die vaak seizoenspieken kennen, best interessant zijn.”

“Omdat er nog geen bestaande waterstofketen is, ben je genoodzaakt om individuele oplossingen te zoeken. Dat is best kostbaar. Daarbij komt dat je heel veel opslagcapaciteit nodig hebt. Ook dat maakt het lastig om een rendabele businesscase te maken.”

Kennis in de praktijk brengen

Waterstof kan een belangrijke rol spelen in de energietransitie, weet Feijen. ‘Maar waterstof is geen doel op zich, het is een middel om te verduurzamen. De vraag is hoe we het zo nuttig mogelijk kunnen inzetten. Een deel van het werk dat ik doe, bestaat uit het voeren van gesprekken met agrariërs. Om er achter te komen wat ze nodig hebben om te versnellen op het gebied van duurzaamheid. Natuurlijk ondersteunen we ook met analyses, modellen en concepten, maar uiteindelijk moet het allemaal op het erf in de praktijk worden gebracht. Daarom stemmen we onze projecten zoveel mogelijk af op de vraag vanuit de sector.”

Die sector bestaat trouwens niet alléén uit agrarische bedrijven; technische leveranciers zijn minstens zo belangrijk. Feijen: “Ook met hen zijn we in gesprek. Beetje bij beetje verzamelen we zo steeds meer informatie, op basis waarvan we weer nieuwe stappen kunnen zetten in de praktijk. We zitten nog maar in de aanloopfase. Langzaam maar zeker groeien we naar een energiesysteem waarin we in onze vraag voorzien met duurzame energie. Met een goed opslagsysteem als oplossing voor momenten van onbalans tussen vraag en aanbod.”

Openbaar vervoer 

In z’n werk is Feijen met niets anders bezig dan verduurzaming. Wat is daarvan terug te zien in z’n persoonlijke leven? “Ik probeer mijn impact te beperken,” is het antwoord. “Zo heb ik geen auto en reis ik in principe met het openbaar vervoer. De ene keer lukt dat beter dan de andere keer. Voor mijn afspraken met bloembollenkwekers ontkom ik er bijvoorbeeld niet aan om soms een deelauto te gebruiken. De bus stopt nu eenmaal niet op elke boerenlandweg. Maar ook hier geldt: uiteindelijk komen we er wel, net als met de energietransitie.”

Let op: Het eindverslag van het onderzoek naar de mogelijkheden van waterstof in de verduurzaming van de bloembollensector kun je downloaden onder dit artikel.

Het project Waterstof voor Agrologistiek is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de provincie Noord-Holland.