Sector kan aan alle eisen voldoen

Pieter Duin, onderzoeker bij Proeftuin Zwaagdijk: "In het project 'schoon erf, schone sloot' hebben we ons geconcentreerd op de tulpenbroei op water. Inmiddels wordt bijna 90% van de tulpen op water gebroeid. Deze duurzame productiemethode biedt veel voordelen: de teelt is schoner, lichter, er worden bijna geen middelen gebruikt en het is kostprijs technisch gezien interessanter dan de teelt op (pot)grond. Ook de tulpenbroeierij moet in de toekomst voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water. Dit houdt een nagenoeg nul-emissie van stikstof en fosfaat in 2027 in en de bedrijven moeten gecertificeerde zuiveringsapparatuur hebben waarmee het lozingswater dat het bedrijf verlaat voor 95% is gezuiverd van gewasbeschermingsmiddelen. Zes ondernemers zijn aan de slag gegaan om tussen nu en 2027 aan deze normen te voldoen. Dit kan op twee manieren: Door het water te hergebruiken waarbij het schoon moet zijn van schimmels, bacteriën en fenolen of door het water zo te zuiveren dat er aan de lozingsnormen wordt voldaan alvorens het water te lozen. De ondernemers gebruikten zuiveringsinstallaties waarmee water werd gezuiverd van grof en fijn vuil, fenolen en, indien aanwezig, gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast werd het water ontsmet tegen schimmels en bacteriën die Pythium en verslijming kunnen veroorzaken in de tulpenbroeierij, wat voor veel uitval en kwaliteitsverlies kan zorgen. We hebben goede resultaten geboekt met ozon- en chloorzuivering en -ontsmetting zonder kwaliteitsverlies van de tulpen. Een bijkomend, duurzaam voordeel van recyclen is dat je niet alleen water maar ook een deel van de meststoffen kunt hergebruiken. Met de combinatie UV + waterstofperoxide zijn ook goede resultaten behaald maar dit leek iets minder effectief dan de ozon- en chloorsystemen. Voor alle systemen gold verder dat het tulpengewas en de waterkwaliteit goed in de gaten moesten worden gehouden om problemen te voorkomen: Meten is weten. 

Proeftuin Zwaagdijk heeft de inventarisatie met de kwekers begeleid. De waterzuiveringssystemen zijn in kaart gebracht en er zijn watermonsters genomen die in het laboratorium zijn onderzocht. We hebben gekeken of de ontsmetting ten aanzien van schimmels en bacteriën goed was, wat de nutriëntensamenstelling van het water was, of er sprake was van ophoping van stoffen en wat er aan stikstof en fosfaat overbleef nadat het gebruikt was. In mei 2015 hebben we onder leiding van GreenPort NHN een combinatie gemaakt tussen het Duurzaam Door project en het Agrivizier project van Greenport NHN. Daarmee zijn ook WUR en TNO aangehaakt, zij hebben met name kennisinput gegeven met betrekking tot berekeningen en literatuuronderzoek. Inmiddels is duidelijk wat de mogelijkheden zijn en met welke installatie de beste resultaten bereikt worden in verschillende omstandigheden. De deelnemende kwekers hebben hiermee een compleet inzicht gekregen in de werking van hun systemen.

De resultaten zijn gepresenteerd op een seminar tijdens de Vaktentoonstelling in Zwaagdijk-Oost en via de GreenPort NHN gepubliceerd. Naast de uitgebreide onderzoeksrapportages heeft de inzet van Duurzaam Door geleid tot een bondige factsheet voor kwekers. Op deze factsheet is alle informatie over de regelgeving, de systemen en het onderzoek samengevat en is een stappenplan opgenomen om te komen tot sluiting van de waterkringloop in de tulpenbroeierij. Kwekers kunnen hiermee snel beoordelen wat ze moeten doen om aan de regels te kunnen voldoen en welke zaken belangrijk zijn bij het kiezen van een zuiverings- of filtersysteem. De zes deelnemende bedrijven aan het onderzoek hebben hun nek uitgestoken en dragen niet alleen bij aan kennisoverdracht voor de hele bollensector maar ook aan het imago. Het is goed om te weten dat de sector aan alle eisen kan voldoen en ook nog op biologische wijze en dat is een mooi resultaat".