Vorig jaar startte de selectie en zoektocht naar deelnemers voor het project. Pieter de Wolf hierover: “We gingen voor een zo groot mogelijke variatie in samenwerkingsverbanden. We zijn bij iedere samenwerkingspartner apart op gesprek geweest om te vragen wat zijn reden was om een samenwerking aan te gaan, welke vragen er spelen en waar hij tegenaan loopt. De gesprekken met de deelnemers hebben we uitgewerkt en per samenwerkingsverband gebundeld in een rapportage. Daarin staan ook de aandachtspunten voor de samenwerking beschreven.”

Vijf thema’s

Op basis van de rapportages kwamen vijf thema’s naar boven: bodemvruchtbaarheid en organische stof, ruwvoerproductie in rotatie met bouwland, bodemgezondheid, knellende regelgeving en economische aspecten van de samenwerking. “Daarom hebben we vijf themabijeenkomsten georganiseerd om de vragen over deze onderwerpen met deelnemers te bespreken. De kern van de themabijeenkomsten was: hoe kun je de samenwerking op dit thema verbeteren? Deelnemers denken al snel dat er grote veranderingen nodig zijn om tot goede samenwerking te komen, bijvoorbeeld in de regelgeving, terwijl we juist moeten kijken hoe we onder de huidige randvoorwaarden de dingen kunnen optimaliseren. Want er is op veel vlakken nog verbetering mogelijk.”

Verdiepen in bedrijfssituatie van de ander

“Een van de dingen die opvalt, is dat ondernemers in de samenwerking vaak onvoldoende de bedrijfssituatie van de ander kennen, waardoor er misverstanden ontstaan”, vervolgt de Wolf. “Zo weet een akkerbouwer vaak niet waarom een melkveehouder per se mais wil telen en voeren, terwijl de melkveehouder niet begrijpt waarom de akkerbouwer geen mais in het bouwplan wil opnemen. Het is belangrijk om je te verdiepen in elkaars situatie en beweegredenen om tot een optimale samenwerking te komen.”

Voorbeelden voor andere samenwerkingsverbanden

Van elk samenwerkingsverband is ook een risicoanalyse gemaakt, die verwerkt is in de rapportage. Hier komen aanbevelingen uit die de projectadviseurs samen met de deelnemers komend najaar bespreken en verder uitwerken. Uiteindelijk is het aan de deelnemers zelf welke maatregelen ze oppakken. De verwachting is dat de aanbevelingen en acties ook relevant zijn voor andere bedrijven in het gebied die ook grond, voer en mest is delen en uitwisselen.

De Wolf maakt zich wel zorgen over de toekomst van samenwerkingsverbanden in Noord-Holland. “Om bedrijfsuitbreiding mogelijk te maken, zijn melkveehouders land gaan ruilen met akkerbouwers, groente- en bollentelers. Nu deze melkveehouders vanwege fosfaatwetgeving moeten krimpen, komt deze samenwerking mogelijk ter discussie. Het probleem is dat samenwerking vooral is vormgegeven om aan nieuw beleid te voldoen. Dat is een smalle basis voor samenwerking. Samenwerking vraagt een bredere basis, vanuit een gezamenlijk belang. Zoals een productieve, gezonde bodem en een renderend bedrijf op lang termijn. Niet voor niets de thema’s die in het project op de agenda zijn gezet.”